Miód symbolizuje dobrobyt i słodkie życie. Gęsty, pachnący, rozpływający się w ustach, delikatnie aksamitny, słodycz najwyższej klasy. Przyjemne doznania smakowe i zapachowe to jedynie początek długiej listy jego zalet.

***

MIÓD W KULTURZE

Miód od czasów starożytnych uważany był za pokarm bogów. W legendach był pożywieniem Słońca, a w mitologii greckiej magicznym składnikiem nektaru i ambrozji, dzięki którym bogowie olimpijscy odznaczali się nadludzką siłą i nieśmiertelnością. Jeden z mitów greckich mówi o Zeusie karmionym mlekiem przez kozę Amalteję i miodem przez pszczoły. Również u starożytnych Hebrajczyków obfitość miodu i mleka była wyrazem największego błogosławieństwa, o czym świadczą pisma Starego Testamentu. Mojżesz ze swym ludem wędrował przez pustynię do Ziemi Obiecanej – do krainy mlekiem i miodem płynącej.

Miód od zarania dziejów znany był we wszystkich kulturach, poczynając od Babilonu, przez Syrię, Persję, Indie, Egipt, Grecję i Rzym. Najstarsze z zachowanych rysunków naskalnych, obrazujące podbieranie miodu dzikim pszczołom, datowane są na 7 tysięcy lat p.n.e. Według rzymskiego historyka Pliniusza miód spadał z nieba i o poranku można go było znaleźć na liściach. Pszczoły uważane były nie za producentki miodu, a jedynie jego zbieraczki. Miód miał pochodzić z zaświatów. Jego cudowną moc opisywali starożytni lekarze – Hipokrates i Awicenna – oraz sławni filozofowie, tacy jak Platon i Arystoteles. Z podań o wikingach wiemy, że zabierali miód na wyprawy, Rzymianie wzmacniali się nim przed bitwami, Grecy uważali miód za źródło mądrości, a starożytni Egipcjanie wkładali naczynie z miodem do grobowców faraonów w celu zapewnienia wiecznej szczęśliwości. Składano go bogom w ofierze. Greccy olimpijczycy używali go jako źródła energii w trakcie zawodów, a egipskie i rzymskie kobiety – jako kosmetyku. Słynna egipska królowa Kleopatra używała go podobno do pielęgnacji swej niezwykłej urody.

Pszczoły także kojarzono z najwyższymi godnościami. Starożytni Egipcjanie wierzyli, że zrodziły się one z łez boga słońca Re. Mahomet twierdził, że mogą one wzlatywać do raju, skąd pochodzą. Nawet legendy biblijne widziały w nich „małe służki boże” i pierwszych mieszkańców biblijnego raju. W piśmie obrazkowym ideogram oznaczający króla miał kształt pszczoły, a władca Dolnego Egiptu nosił przydomek „księcia pszczół”. W egipskiej świątyni słońca niedaleko Kairu odnaleziono liczącą około 4,5 tys. lat płaskorzeźbę przedstawiającą hodowlę pszczół. Malowidła i płaskorzeźby z podobną tematyką znaleziono również w grobowcach faraonów. W Bazylice świętego Piotra w Rzymie pszczoły „obsiadły” baldachim nad jego grobem, a także znalazły się na freskach w Kaplicy Sykstyńskiej.

W naszej kulturze pszczoła najczęściej kojarzy się z pracowitością. Ale w istocie jest symbolem wieloznacznym, oznacza: troskliwość, porządek, mądrość, czystość, powodzenie, bogactwo, nieśmiertelność, miłość, płodność. Ciekawostką może okazać się fakt, że określenie „miesiąc miodowy” pochodzi z czasów średniowiecza. Po ślubie młode pary przez jeden pełny cykl księżyca spożywały miody pitne. Wierzono, że napój ten jest afrodyzjakiem i sprzyja szybkiemu pojawieniu się potomka. Warto dodać, że ojciec panny młodej dbał, aby miesięczny zapas miodu pitnego znajdował się w jej posagu!

ŻYCIE PSZCZÓŁ

Na świecie istnieje około 20 000 gatunków pszczół, najczęściej spotykanym jest pszczoła miodna (Apis mellifera), gdyż jest najłatwiejsza w hodowli. Pszczoły to owady społeczne, żyjące w rojach liczących w ciągu roku przeciętnie 50 tysięcy osobników. Bez swojej społeczności pszczoły nie mogłyby przeżyć, muszą ze sobą współpracować. Istnieją trzy typy mieszkańców ula: robotnice (jest ich najwięcej), trutnie i tylko jedna królowa-matka. Pszczoły żyją więc w matriarchacie. Matka pszczela jest największa, a jej głównym zadaniem jest rozmnażanie. Przebywa ona niemal stale w ulu, z wyjątkiem lotu godowego, podczas którego dochodzi do unasienienia matki przez kilku trutni. W okresie od marca do września królowa-matka nieprzerwanie czerwi, tzn. składa jaja w ogromnych ilościach (ok. 3 000 jaj dziennie). Jednodniowa produkcja jaj kilkakrotnie przekracza jej własną masę, co wymaga wielkich ilości pożywnego jedzenia, dlatego królowa jest intensywnie karmiona przez pszczoły mleczkiem.

Matka pszczela nie przejawia troski o swoje potomstwo i nie wykonuje żadnych prac związanych z budową gniazda i gromadzeniem zapasu pokarmu – wykonywanie tych prac należy do obowiązków robotnic. Pszczoły robotnice mają (w przeciwieństwie do trutni) dość pokaźną listę zadań do wykonania zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz ula. Począwszy od karmienia królowej i larw, poprzez budowę plastrów, przetwarzanie nektaru na miód, wentylowanie ula za pomocą szybkich ruchów skrzydeł, stróżowanie przy wylocie ula, by dzięki żądłom nie wpuścić nieproszonych gości, a skończywszy na najcięższym okresie w życiu pszczoły – pracy w terenie. Jako zbieraczka pszczoła robotnica przynosi do ula nektar, spadź, pyłek i wodę. Jest to niebywale ciężka i wyczerpująca praca, która w ciągu 2–3 tygodni kończy się najczęściej śmiercią owada z powodu wyczerpania. Więcej szczęścia mają robotnice lęgnące się pod koniec lata (mogą przetrwać zimę i przeżyć nawet 7 miesięcy). Mimo swej ciężkiej pracy pszczoła robotnica może wyprodukować w swoim życiu miód w ilości 1/12 łyżeczki od herbaty.