Jak przygotować dziecko na pojawienie się rodzeństwa – poradnik dla rodziców.

Gdy dowiedziałaś się o tym, że na świat ma przyjść drugie dziecko, zapewne byłaś nieco mniej zdenerwowana i niepewna niż za pierwszym razem. Masz już w końcu doświadczenie, potrafisz zaopiekować się niemowlęciem, a i czas ciąży, porodu czy połogu nie jest już tak obcy i pełen wyzwań. Zastanawiałaś się jak przygotować dziecko na pojawienie się rodzeństwa?

Prawdopodobnie odczuwasz niepewność co do zdrowia przyszłego potomka. Chyba jednak jest ona mniejsza niż stres związany z tym, jak wiadomość o pojawieniu się nowego członka rodziny przyjmie twój maluszek, który niedługo straci wyjątkowy status i stanie się starszą siostrą lub starszym bratem.

Jeżeli obawiasz się tego, jak starszak przyjmie tę informację, jak będzie traktował młodsze rodzeństwo, jak ułożą się twoje relacje z nim, gdy nie będziesz mógł poświęcać mu tak wiele czasu jak dotąd, z pewnością nie jesteś w tym osamotniony. Twoje lęki podziela większość rodziców oczekujących narodzin kolejnego potomka.

Samopoczucie starszego dziecka oraz jego reakcja na pojawienie się rodzeństwa w dużej mierze zależą od tego, co ty robisz. Nie traktuj tego jednak jak obciążenia, lecz jak szansę – masz niepowtarzalną okazję zadbać o to, by stosunki między rodzeństwem ułożyły się przyjaźnie i by wasz dom był jeszcze weselszym miejscem niż dotąd. Nie oczekuj jednak, że wychowanie będzie przebiegać idealnie.

Twoje dzieci to dwie indywidualności, których reakcji nie jesteś w stanie ze stuprocentową pewnością przewidzieć.

Nie da się zapobiec konfliktom ani sprawić, by nikt nigdy nie cierpiał. Nie takie zresztą jest twoje zadanie. Jest nim pomaganie dzieciom w przezwyciężaniu problemów.

Jak rozmawiać z dzieckiem podczas oczekiwania na rodzeństwo? Czyli jak przygotować dziecko na pojawienie się rodzeństwa?

Gdy dziecko dowiaduje się, że pojawi się rodzeństwo, budzi to w nim wiele – nierzadko całkowicie sprzecznych – emocji. Mogą to być ciekawość, strach, zniecierpliwienie. Pojawia się wśród nich także radość, lecz zazwyczaj to tylko jedno z wielu uczuć. Tymczasem dorośli często oczekują, że w tej nieznanej i nieprzewidywalnej sytuacji dziecko będzie wyłącznie się cieszyć. Wiele pytań padających z ust dorosłych jest wyrazem takiego oczekiwania, np.

Cieszysz się z rodzeństwa?; Czy to nie fajnie, że będziesz mieć siostrę lub brata?; Musisz być bardzo szczęśliwy, że wreszcie będziesz mieć rodzeństwo, prawda?

Na pytanie o radość z nadchodzącej zmiany przecież nie da się odpowiedzieć krótko i zgodnie z prawdą, skoro uczucie radości rzeczywiście się pojawiło (a zatem nie można powiedzieć: Nie, nie cieszę się), ale może być zbyt małe w porównaniu z uczuciem lęku czy niepewności. Dziecko, słysząc podobne pytanie, zazwyczaj wie, co powinno odpowiedzieć. Wie, że jeśli odpowie inaczej, sprawi pytającemu zawód. Niewiele dzieci z własnej inicjatywy jest w stanie rozwinąć temat i opowiedzieć o sobie w sytuacji, w której nikt tak naprawdę nie pyta o ich samopoczucie.

Należy ograniczyć więc liczbę pytań, jakie zadaje się dziecku oczekującemu na siostrę lub brata, nigdy nie zadawać ich w przelocie, gdy nie ma czasu na prawdziwą rozmowę, ani wówczas, gdy nie jesteście gotowi, by usłyszeć mało przyjemną prawdę.

Niezwykle ważne jest też, aby porozmawiać o tym z rodziną. Dobre chęci babci czy cioci mogą wyrządzić wiele złego, dlatego warto chronić dziecko przed ich zaczepkami, uprzedzając, by tego nie robiły. Jednak gdy to już nastąpi, powinno się zmienić temat i pod żadnym pozorem nie zmuszać dziecka do odpowiedzi, a tym bardziej nie odpowiadać za nie.

Jakie emocje może odczuwać mały człowiek, gdy pojawi się nowy członek rodziny?

Zadawanie dziecku pytań nie jest złym pomysłem. Dziecko podczas oczekiwania na rodzeństwo bardzo potrzebuje rozmowy z dorosłym. Niezwykle ważne jest dla niego to, by mogło podzielić się swymi lękami i oczekiwaniami, opowiedzieć o dręczących je wątpliwościach i nie zostać za nie ocenionym. Jednak takie rozmowy powinny być prowadzone w sprzyjających okolicznościach – wtedy, gdy wszyscy mają na nie czas, kiedy czujecie się gotowi na to, by usłyszeć prawdę.

Warto też przygotować się do takiej rozmowy, zastanawiając się nad własnymi uczuciami i oczekiwaniami wobec dziecka.

Gdy zdecydujesz się na rozmowę z dzieckiem, przemyśl dokładnie, jak i o co będziesz pytać, a potem pozwól mu powiedzieć wszystko, co ma na dany temat do powiedzenia. Nigdy mu nie przerywaj, możesz ewentualnie dawać wyraz temu, że słuchasz i słyszysz, co dziecko mówi.

Jak rozmawiać o miłości?

Jeżeli nie masz pomysłu na to, jak wytłumaczyć dziecku, że twoja miłość na pewno się nie wyczerpie i nie będzie musiało dzielić się nią z rodzeństwem, bo masz jej nieskończenie wiele, możesz skorzystać z  porównania, że z miłością jest tak jak z wodą z kranu.

„Kiedy cię urodziłam, pokochałam cię ponad wszystko. Wyglądało to tak, jakbym nalała wody z kranu do szklanki po sam brzeg. Kiedy urodzi się twoja siostra/twój brat, nie będę przelewać wody z twojej szklanki, ponieważ jej w kranie nigdy nie zabraknie, więc mogę napełnić nią kolejne naczynie. Mojej miłości do ciebie jest tyle samo co poprzednio, a przecież mocno kocham też twoją siostrę/twojego brata. Naszej miłości nic nie zmieni i nikt nie może ci jej odebrać”.

Aby dziecko było w stanie wraz z wami oczekiwać z radością na rodzeństwo, poświęćcie mu tak wiele uwagi, ile tylko możecie, pracujcie dużo nad waszą relacją, rozmawiajcie i bawcie się. Nawet w sytuacji, gdy jesteś unieruchomiona w łóżku z powodu ciążowych komplikacji, możesz świetnie spędzać czas z dzieckiem, czytając mu książki czy grając w gry planszowe. Malcowi łatwiej będzie pogodzić się z pojawieniem się „konkurencji”, jeżeli w tym okresie jego życie zmieni się na lepsze.

Co ja mam mu powiedzieć?

Wielu rodziców czuje się niepewnie w sytuacji, gdy ma powiedzieć starszemu dziecku, że w jego życiu za jakiś czas pojawi się rodzeństwo. Niektórzy sądzą, że lepiej poczekać. Odwlekanie w czasie nie jest jednak najlepszym pomysłem, zwłaszcza jeśli planujecie powiadomić o swoim szczęściu rodzinę. Dziecko będzie o wiele szczęśliwsze, gdy dowie się tego od was – i to jako pierwsze. To przecież jego życie zmieni się najbardziej, zasługuje więc na pierwszeństwo. Poza tym, jeżeli wraz z wami poinformuje resztę rodziny, poczuje się dojrzałe i ważne.

Bardzo istotne jest, aby przygotować się do rozmowy z dzieckiem i odbyć ją w spokoju, z pewnością siebie. Jeżeli nie czujecie się na siłach, powinniście odłożyć informowanie dziecka (a zatem i rodziny) o kilka dni, przyjrzeć się własnym uczuciom i uporządkować własne wyobrażenia na temat najbliższej przyszłości. Nie chodzi o to, aby wyzbyć się wszelkich niepewności i wątpliwości, ale o to, by nie bać się, co powie czy pomyśli starsze dziecko.

Jak włączyć dziecko w przygotowania

Kolejna ciąża to świetna okazja, by wytłumaczyć małemu człowiekowi, skąd się biorą dzieci. Z pewnością przyda wam się też dobry atlas anatomiczny lub inna książka, w której będziecie mogli pokazać dziecku zdjęcia lub obrazki ilustrujące kolejne etapy ciąży. To pozwoli maluchowi wyobrazić sobie, jak w danym momencie wygląda jego rodzeństwo oraz jak będzie wyglądało i zachowywało się zaraz po urodzeniu. Uniknie w ten sposób rozczarowania, że nie może od razu bawić się z siostrą lub bratem. Dziecko poczuje się ważne i potrzebne, gdy pozwolisz mu aktywnie włączyć się w przygotowania na przyjęcie nowego członka rodziny. Wiele dzieci chętnie będzie podejmowało liczne decyzje dotyczące kupna akcesoriów niemowlęcych. Wybranie koloru czy wzoru na śpioszkach bywa dla starszego dziecka świetną zabawą. Może ono też współdecydować o wyglądzie wózka, wzorze chusty, jeżeli planujesz nosić w niej niemowlę.

Jeżeli dziecko nie ma ochoty się angażować, to się nie martw. Odmowa, która powiązana jest z brakiem zainteresowania lub szybkim zniechęcaniem się (szczególnie wśród młodszych w wieku przedszkolnym jest to oczywiste), prawdopodobnie oznacza, że dziecko przyjmuje sytuację jako naturalną i nie przywiązuje do niej większej wagi. To dobry objaw. Jeśli jednak brak zainteresowania jest ostentacyjny, wiąże się ze złością lub sabotowaniem twoich działań, oznacza, że pociecha nie czuje się dobrze w zaistniałych warunkach. Powinnaś w tym momencie rozważyć zawieszenie przygotowań lub prowadzić je mniej intensywnie, a w zamian zająć się starszakiem. On prawdopodobnie boleśnie odczuwa to, że rodzice wolą wybierać śpioszki dla noworodka, którego nie ma jeszcze na świecie, niż poczytać książkę czy zagrać w grę z dzieckiem, które jest obok.

Czy wiesz już jak przygotować dziecko na pojawienie się rodzeństwa? Mamy nadzieję, że nasze podpowiedzi Ci pomogły!

Autor: Natalia i Krzysztof Minge, Zgodne rodzeństwo. Jak wspierać dzieci w budowaniu trwałej więzi? | Edgard seria Samo Sedno

SZUKASZ CIEKAWYCH ARTYKUŁÓW O MACIERZYŃSTWIE – ZAGLĄDAJ DO NAS CZĘŚCIEJ.